فیس بوک روح تان را می فروشد

تا همین چند سال پیش، محصول محبوبی وجود داشت به نام نرم افزار، که در فروشگاه ها و در جعبه های فریبنده فروخته می شد. این جعبه ها را که می خریدید، کمی از پول توی جیب یا حساب بانکی تان کسر می شد.

حالا اما با «اپلیکیشن ها» طرف هستید، نرم افزارهای کوچک و بزرگ شکیل و گول زننده ای که آن لاین یا در گوشی های هوشمندتان زندگی می کنند. برای خریدن یک «اپلیکیشن»، تنها کاری که باید بکنید فشردن یک کلید است. بعضی وقت ها چند دلاری باید بپردازید، ولی بیشترشان مجانی هستند، دست کم از لحاظ مالی اما اغلب جور دیگری هزینه استفاده از این اپلیکیشن های جورواجور را می پردازید.

اپلیکیشن ها نوعی گذرگاه (Gateway) هستند و هرگاه یکی از آنها را می خرید یا استفاده می کنید، به احتمال بسیار زیاد یکی از وسوسه برانگیزترین و گران ترین دارایی ها در اقتصاد مدرن دنیای امروز را بابتش به تهیه کنندگان آن «آپ» می دهید: اطلاعات شخصی.

برخی از پرکاربرترین و محبوب ترین اپلیکیشن ها در فیس بوک، یعنی بازی ها، آزمون های کوتاه و خدمات به اشتراک گذاری تقریبا همه چیز که شکل و شالوده فیس بوک و به طور کل شبکه های اجتماعی را می سازند، اطلاعات شخصی شما را ثبت می کنند.

نشریه وال استریت ژورنال در بررسی خود از 100 اپلیکیشن محبوب نشان داده برخی از آنها آدرس ایمیل، موقعیت مکانی فعلی شما و علایق شخصی تان را ثبت می کنند؛ نه تنها اطلاعات مربوط به شما که اطلاعات دوستان تان نیز با یک «کلیک» ساده و موافقت با دسترسی اپلیکیشن به صفحه تان در اختیار سازندگان آن اپلیکیشن قرار می گیرد. یک اپلیکیشن یاهو در فیس بوک از کاربر می خواهد که بتواند به علایق و اطلاعات، اعتقادات دینی و جهت گیری های ***** او دسترسی یابد و این پیش فرض استفاده از آن است.

خدمات تلفن تصویری اینترنتی اسکایپ هم از کاربران می خواهد که بتواند به عکس های آنها و تاریخ های تولد خود و دوستان شان دست یابد.

یاهو اسکایپ می گوید این اطلاعات را برای بهبود ارایه خدمات شان به مشتریان و ارایه اطلاعات باتوجه به علایق آنها، می خواهند و به حفظ اطلاعات شخصی آنها و حفاظت از حریم شخصی شان متعهد هستند. سخنگوی یاهو می گوید:«اطلاعاتی که در فیس بوک به اشتراک گذاشته می شوند با دقت و نهایت احتیاط مدیریت می شوند.»

اما واضح است که بنیان فیس بوک بر این معامله دوسویه استوار است. از سویی فیس بوک محیطی جذاب و خدماتی متنوع را به رایگان در اختیار کاربران قرار می دهد و از سوی دیگر اطلاعات شخصی، علایق، روابط دوستی و فعالیت های آنها را برای جلب تبلیغ دهنده ها، سازندگان اپلیکشن ها و فرصت های تجاری که با خود به همراه می آورند، به کار می گیرد.

تا همین چند سال پیش انباری به این بزرگی از اطلاعات شخصی وجود نداشت و این سوال مطرح می شود که وضعیت حریم خصوصی افراد در این میان چطور تعریف می شود. فیس بوک از همه اپلیکیشن ها می خواهد که پیش از دسترسی به اطلاعات افراد از آنها اجازه بگیرند، ولی دوستان این کاربران هیچ گاه مطلع نخواهند شد که با استفاده دوست شان از یک اپلیکیشن اطلاعات آنها هم در اختیار سازندگان آن قرار گرفته است. وال استریت ژورنال در میان تمام تخلفات و خطاهایی که می توان برای فیس بوک برشمرد به سه نمونه اشاره می کند:

1- اپلیکیشن «مای پد برای آی پد» که در میان 100 مورد بررسی شده بیشترین اطلاعات شخصی را از کاربران می خواهد، مرام نامه حفاظت از حریم خصوصی خود را که دو پاراگراف بیشتر نیست با این عبارت که «به زودی تنظیمات حریم خصوصی گنجانده خواهد شد» پایان داده است. در حالی که فیس بوک اپلیکیشن ها را به داشتن مرام نامه حفاظت از حریم خصوصی شفاف که نحوه جمع آوری، به کارگیری و به اشتراک گذاری اطلاعات توسط آنها را شرح می دهد، موظف نموده است.

2- بسیاری از اپلیکیشن ها به تبلیغ کنندگان اجازه می دهد وارد برنامه شان شوند. بدین ترتیب گوگل یا هر شرکت تبلیغاتی دیگری می تواند به راحتی اطلاعات کاربران آن اپلیکیشن را رصد کرده و به کار گیرد.

3- فیس بوک از اپلیکیشن ها می خواهد تنها اطلاعاتی را از کاربران بگیرند که در فعالیت شان لازم است اما بیشتر اپلیکیشن های آزمون و سوال و جواب، سوالاتی شخصی درباره علایق کاربران یا نظر آنها درباره دوست شان می پرسند که هرگز در تهیه سوالات بعدی از کاربر یا در تعیین پاسخ نهایی که معمولا سنجشی شخصیتی از کاربر است به کار گرفته نمی شوند. تجارت «اپ» در دنیای شبکه های اجتماعی مجازی به سرعت در حال رشد است و شرکت های بزرگ و کوچک در پی استفاده از این امکان رایگان و یا بسیار کم هزینه برای کسب فروش بیشتر و تبلیغات هدفمندتر در سرتاسر جهان هستند. اگرچه فیس بوک اپلیکیشن ها را از همکاری با هرگونه شرکت تبلیغاتی که با فیس بوک قرارداد همکاری ندراند، منع کرده است، نحوه برنامه نویسی این اپلیکیشن ها و نیز دسترسی آسان به اطلاعات کاربران با طراحی اپلیکیشن ها جذاب و وسوسه کننده، با شرکت های مختلف تبلیغاتی همکاری می کنند. گوگل بزرگترین این شرکت هاست که با فیس بوک قرادادی ندارد، اما در بسیاری از اپ های فیس بوک حضور دارد و می تواند به راحتی در جهت مقاصد تبلیغاتی خود از ترجیحات و علایق کاربران بهره گیرد.