تصویب درآمد 50 هزار میلیاردی برای اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در قانون بودجه سال جاری که در سومین سال اجرای این قانون توقف گام دوم آن را در پی داشته است باعث شده تا سناریوهای مختلفی درباره یارانه نقدی مطرح شود به طوری که برخی معتقدند که با این منابع اقشار مرفه باید از دریافت یارانه حذف شوند و یا میزان یارانه نقدی به 30 هزار تومان برسد.
به گزارش بي باک به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، اگرچه بنا به اعلام محمد کردبچه، مشاور معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی، مصوبه مجلس مربوط به منابع حاصل از اجرای قانون است و هنوز چگونگی هزینه مشخص نشده است، اما در جریان بررسی لایحه در کمیسیون تلفیق بنا شد 10 درصد از این منابع معادل پنج هزار میلیارد تومان به بهداشت و درمان اختصاص یابد و از و 45 هزار میلیارد تومان باقیمانده 50 درصد معادل 22 هزار و 500 میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه مستقیم شود.
همچنین مصوب شده بود که 30 درصد معادل 17 هزار و 500 میلیارد تومان به بخش تولید و 20 درصد به دولت اختصاص داده شود.
اما با توجه به این که دولت در سال گذشته حدود 42 هزار میلیارد تومان از منابع اجرای قانون را صرف پرداخت یارانه نقدی کرده است، با این نحوه هزینه کرد منابع در پرداخت یارانه نقدی با مشکل رو به رو می شود که در چنین شرایطی باید میزان یارانه نقدی را کاهش دهد و یا تعدادی از افراد را از دریافت یارانه حذف کند.
دهک‌های 8، 9 و 10 یارانه دریافت نکنند
در این باره حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم،رییس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 92 با بیان این که با درآمد 50 هزار میلیارد تومانی هدفمندی در سال 92 مقرر می کنیم که ثروتمندان و دهک‌های بالای جامعه یارانه نقدی دریافت نکنند، تصریح کرد:بر اساس قانون هدفمندسازی یارانه‌ها ، حداکثر 50 درصد از درآمد یارانه‌ها به صورت نقدی و غیرنقدی در اختیار خانوارها قرار می‌گیرد و 30 درصد برای حمایت از تولید هزینه می شود که بتوانند ساختارشان را اصلاح کنند و تولید خودشان را مبتنی بر فناوری‌های نو و با کاهش هزینه انرژی انجام دهند، به علاوه 20 درصد هم در اختیار دولت قرار می‌گیرد تا هزینه‌ای که از راه اصلاح قیمت‌ها به دولت تحمیل شده را جبران کند.
وی با تاکید بر این که اینطور نیست که ما اصراری داشته باشیم مقدار یارانه‌ای که به مردم داده می‌شود، کاهش یابد، خاطرنشان کرد: در حالی که بنا به سرشماری سال 90 جمعیت کشور 75 میلیون نفر است، اکنون 76 میلیون و اندی در کشور ما یارانه می‌گیرند و معنایش این است که ایرانیان ساکن خارج از کشور هم یارانه دریافت می‌کنند. آیا واقعا باید به اینها و ثروتمندان یارانه داد؟ این چیزی است که کمیسیون تلفیق روی آن نظر داشت که خانواده‌های مفرح و ثروتمند جامعه، دیگر مشمول یارانه نباشند، اما خانواده‌های متوسط به پایین جامعه همچنان یارانه‌ها را براساس گذشته دریافت کنند از آنها چیزی کم نمی‌شود.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس همچنین گفت: کمیسیون تلفیق بر این بوده که قانون اجرا شود، براین اساس ما درصدد تعیین مبلغ پرداخت یارانه نیستیم بلکه می‌گوییم مبلغ یارانه‌ای که قبلا تعهد شده و پرداخت می‌شود، نسبت به خانوارهای اکثریت عظیم جامعه همچنان ادامه یابد و ثروتمندانی که جزو دهک‌های 8، 9 و 10 هستند یعنی بالاترین درآمدها را دارند و فاصله زیادی با دهک هفت درآمدی دارند، یارانه دریافت نکنند.
رییس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 92 همچنین اعلام کرد: عده‌ای از دهک‌های بالا شناسایی شدند و بقیه هم باید شناسایی شوند تا از پرداخت یارانه به آنها خودداری شود. این چیزی است که حتما جزو مطالبات عامه مردم خواهد بود که ما به ثروتمندان یارانه ندهیم. اگر این رعایت شود، به همه خانواده‌هایی که از دهک یک تا هفت درآمدی جامعه هستند، می‌توان یارانه داد بلکه می‌توان به دهک‌های پایین‌تر درآمدی یعنی دهک یک، 2 و سه یارانه بیشتری داد. قانون هم می‌گوید یارانه متناسب با درآمد پرداخت شود. یعنی کسانی که درآمد کمتری دارند یارانه بیشتری بگیرند.
هیچ فردی از دریافت یارانه نقدی حذف نمی‌شود
اما این اظهارات در حالی مطرح شد که محمد رضا فرزین - دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه ها - پیش از تصویب رقم 50 هزار میلیارد تومانی در صحن علنی مجلس ، با بیان این که با این منابع میزان یارانه نقدی 30 هزار تومان می شود گفته بود که در صورت ادامه گام اول، یارانه نقدی کاهش نیافته و هیچ فردی از دریافت یارانه نقدی حذف نمی‌شود و شرایط باید به گونه‌ای باشد که منابع لازم برای پرداخت یارانه نقدی به دولت فراهم باشد.
فرزین همچنین درباره حذف خانوارها از دریافت یارانه نقدی گفت: برای پرداخت یارانه نقدی مطالعات زیادی انجام داده‌ایم و در ابتدا اقدام به خوشه بندی کردیم اما به این جمع بندی رسیدیم که به همه افرادیکه ثبت نام کرده‌اند یارانه پرداخت و برای حذف افراد از روش خود انصرافی استفاده کنیم.
وی با بیان این‌که از آن زمان تاکنون به دنبال تکمیل پایگاه‌های اطلاعاتی هستیم، تصریح کرد: نمی توان بیش از 20 درصد از خانوارها را از پرداخت یارانه نقدی حذف کرد، زیرا اگر بخواهیم اقدام به شناسایی افراد کنیم دو نوع خطا وجود دارد اول این که افرادی که مستحق دریافت یارانه نقدی هستند تشخیص ندهیم که در این بخش حدود پنج درصد خطا وجود دارد از سوی دیگر نیز ممکن است نتوانیم افرادی را که مستحق نیستند شناسایی کنیم. بنابراین در حال حاضر با توجه به پتانسیل پایگاه‌های اطلاعاتی موجود امکان حذف افراد وجود ندارد اما امیدواریم با اجرایی شدن طرح تحول مالیاتی که در آن بر روی ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی تاکید شده است بتوانیم نظام شناسایی را تقویت کنیم.
وی همچنین درباره افزایش قیمت حامل‌های انرژی بدون افزایش میزان یارانه نقدی تصریح کرد: هرگونه تغییر در شرایط گام اول هدفمندی یارانه‌ها برای کشور خطرناک است و شرایط را سخت می کند.
پیشنهاد لاریجانی برای عدم تغییر میزان یارانه نقدی
در عین حال در جریان تصویب منابع مربوط به هدفمندی، علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده که از مبلغ 50 هزار میلیارد تومان مطابق سال گذشته 42 هزار میلیارد تومان به پرداخت یارانه نقدی اختصاص داده شود تا تغییری در پرداخت یارانه صورت نگیرد.
بر این اساس در صورت تصویب این پیشنهاد، سهم بخش بهداشت، تولید و همچنین دولت کاهش می‌یابد و در نتیجه دولت در تامین مخارج خود با مشکل روبرو خواهد شد و احتمالا این کاهش منابع دولت پروژه‌های عمرانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در چنین شرایطی باید منتظر مصوبه مجلس درباره چگونگی هزینه منابع مربوط به هدفمندی و تصمیم دولت درباره چگونگی پرداخت یارانه نقدی ماند.
همچنین مصوب شده بود که 30 درصد معادل 17 هزار و 500 میلیارد تومان به بخش تولید و 20 درصد به دولت اختصاص داده شود.
اما با توجه به این که دولت در سال گذشته حدود 42 هزار میلیارد تومان از منابع اجرای قانون را صرف پرداخت یارانه نقدی کرده است، با این نحوه هزینه کرد منابع در پرداخت یارانه نقدی با مشکل رو به رو می شود که در چنین شرایطی باید میزان یارانه نقدی را کاهش دهد و یا تعدادی از افراد را از دریافت یارانه حذف کند.
دهک‌های 8، 9 و 10 یارانه دریافت نکنند
در این باره حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم،رییس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 92 با بیان این که با درآمد 50 هزار میلیارد تومانی هدفمندی در سال 92 مقرر می کنیم که ثروتمندان و دهک‌های بالای جامعه یارانه نقدی دریافت نکنند، تصریح کرد:بر اساس قانون هدفمندسازی یارانه‌ها ، حداکثر 50 درصد از درآمد یارانه‌ها به صورت نقدی و غیرنقدی در اختیار خانوارها قرار می‌گیرد و 30 درصد برای حمایت از تولید هزینه می شود که بتوانند ساختارشان را اصلاح کنند و تولید خودشان را مبتنی بر فناوری‌های نو و با کاهش هزینه انرژی انجام دهند، به علاوه 20 درصد هم در اختیار دولت قرار می‌گیرد تا هزینه‌ای که از راه اصلاح قیمت‌ها به دولت تحمیل شده را جبران کند.
وی با تاکید بر این که اینطور نیست که ما اصراری داشته باشیم مقدار یارانه‌ای که به مردم داده می‌شود، کاهش یابد، خاطرنشان کرد: در حالی که بنا به سرشماری سال 90 جمعیت کشور 75 میلیون نفر است، اکنون 76 میلیون و اندی در کشور ما یارانه می‌گیرند و معنایش این است که ایرانیان ساکن خارج از کشور هم یارانه دریافت می‌کنند. آیا واقعا باید به اینها و ثروتمندان یارانه داد؟ این چیزی است که کمیسیون تلفیق روی آن نظر داشت که خانواده‌های مفرح و ثروتمند جامعه، دیگر مشمول یارانه نباشند، اما خانواده‌های متوسط به پایین جامعه همچنان یارانه‌ها را براساس گذشته دریافت کنند از آنها چیزی کم نمی‌شود.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس همچنین گفت: کمیسیون تلفیق بر این بوده که قانون اجرا شود، براین اساس ما درصدد تعیین مبلغ پرداخت یارانه نیستیم بلکه می‌گوییم مبلغ یارانه‌ای که قبلا تعهد شده و پرداخت می‌شود، نسبت به خانوارهای اکثریت عظیم جامعه همچنان ادامه یابد و ثروتمندانی که جزو دهک‌های 8، 9 و 10 هستند یعنی بالاترین درآمدها را دارند و فاصله زیادی با دهک هفت درآمدی دارند، یارانه دریافت نکنند.
رییس کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 92 همچنین اعلام کرد: عده‌ای از دهک‌های بالا شناسایی شدند و بقیه هم باید شناسایی شوند تا از پرداخت یارانه به آنها خودداری شود. این چیزی است که حتما جزو مطالبات عامه مردم خواهد بود که ما به ثروتمندان یارانه ندهیم. اگر این رعایت شود، به همه خانواده‌هایی که از دهک یک تا هفت درآمدی جامعه هستند، می‌توان یارانه داد بلکه می‌توان به دهک‌های پایین‌تر درآمدی یعنی دهک یک، 2 و سه یارانه بیشتری داد. قانون هم می‌گوید یارانه متناسب با درآمد پرداخت شود. یعنی کسانی که درآمد کمتری دارند یارانه بیشتری بگیرند.
هیچ فردی از دریافت یارانه نقدی حذف نمی‌شود
اما این اظهارات در حالی مطرح شد که محمد رضا فرزین - دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه ها - پیش از تصویب رقم 50 هزار میلیارد تومانی در صحن علنی مجلس ، با بیان این که با این منابع میزان یارانه نقدی 30 هزار تومان می شود گفته بود که در صورت ادامه گام اول، یارانه نقدی کاهش نیافته و هیچ فردی از دریافت یارانه نقدی حذف نمی‌شود و شرایط باید به گونه‌ای باشد که منابع لازم برای پرداخت یارانه نقدی به دولت فراهم باشد.
فرزین همچنین درباره حذف خانوارها از دریافت یارانه نقدی گفت: برای پرداخت یارانه نقدی مطالعات زیادی انجام داده‌ایم و در ابتدا اقدام به خوشه بندی کردیم اما به این جمع بندی رسیدیم که به همه افرادیکه ثبت نام کرده‌اند یارانه پرداخت و برای حذف افراد از روش خود انصرافی استفاده کنیم.
وی با بیان این‌که از آن زمان تاکنون به دنبال تکمیل پایگاه‌های اطلاعاتی هستیم، تصریح کرد: نمی توان بیش از 20 درصد از خانوارها را از پرداخت یارانه نقدی حذف کرد، زیرا اگر بخواهیم اقدام به شناسایی افراد کنیم دو نوع خطا وجود دارد اول این که افرادی که مستحق دریافت یارانه نقدی هستند تشخیص ندهیم که در این بخش حدود پنج درصد خطا وجود دارد از سوی دیگر نیز ممکن است نتوانیم افرادی را که مستحق نیستند شناسایی کنیم. بنابراین در حال حاضر با توجه به پتانسیل پایگاه‌های اطلاعاتی موجود امکان حذف افراد وجود ندارد اما امیدواریم با اجرایی شدن طرح تحول مالیاتی که در آن بر روی ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی تاکید شده است بتوانیم نظام شناسایی را تقویت کنیم.
وی همچنین درباره افزایش قیمت حامل‌های انرژی بدون افزایش میزان یارانه نقدی تصریح کرد: هرگونه تغییر در شرایط گام اول هدفمندی یارانه‌ها برای کشور خطرناک است و شرایط را سخت می کند.
پیشنهاد لاریجانی برای عدم تغییر میزان یارانه نقدی
در عین حال در جریان تصویب منابع مربوط به هدفمندی، علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده که از مبلغ 50 هزار میلیارد تومان مطابق سال گذشته 42 هزار میلیارد تومان به پرداخت یارانه نقدی اختصاص داده شود تا تغییری در پرداخت یارانه صورت نگیرد.
بر این اساس در صورت تصویب این پیشنهاد، سهم بخش بهداشت، تولید و همچنین دولت کاهش می‌یابد و در نتیجه دولت در تامین مخارج خود با مشکل روبرو خواهد شد و احتمالا این کاهش منابع دولت پروژه‌های عمرانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در چنین شرایطی باید منتظر مصوبه مجلس درباره چگونگی هزینه منابع مربوط به هدفمندی و تصمیم دولت درباره چگونگی پرداخت یارانه نقدی ماند.