آرتیشو (کنگر فرنگی) Artichoke
![[تصویر: eda2f3a0ffdf599761e7c2555aaaca63.jpg]](http://vista.ir/include/articles/images/eda2f3a0ffdf599761e7c2555aaaca63.jpg)
رومی‌ها در حدود ۲۰۰۰ سال پیش این گیاه را پرورش می‌دادند و به‌عنوان سبزی در سالاد استفاده می‌كردند. آرتیشو در قرن شانزدهم در انگلستان و فرانسه برده شد و سپس در قرن نوزدهم در آمریكا كشت شد. اكنون كالیفرنیا و سواحل اقیانوس آرام مركز كشت آرتیشو می‌باشد. كلمه Artichoke از كلمه ایتالیائی Articicco مشتق شده كه به معنی میوه كاج می‌باشد و آرتیشو هم مانند میوه كاج است. آرتیشو برای رشد احتیاج به آب و باران فراوان دارد.
آرتیشو گیاهی است چند ساله درای ساقه‌ای راست كه ارتفاع آن به حدود یك متر می‌رسد. برگ‌های آن پهن و دراز مانند برگ‌های كاهو است كه به رنگ سبز تیره است. در انتهای ساقه میوه آن كه به شكل میوه كاج یا سیب فلس‌دار است مشاهده می‌شود. گلبرگ‌های آن ضخیم و گوشتی بوده و انتهای گلبرگ‌ها ضخیم‌تر است كه مصرف خوراكی دارد.
برای خرید آرتیشو دقت كنید كه برگ‌ها باز نشده و سفت و سبز باشد. هنگامی‌كه برگ‌های آرتیشو قهوه‌ای است نشان دهنده كهنه بودن آن می‌باشد. فصل آرتیشو معمولاً ماه‌های فروردین و ادریبهشت (آپریل و می)است.
تركیبات شیمیائی:
برگ‌های خوردنی آرتیشو دارای اینولین، اینولاز و ماده‌ای تلخ به‌نام سینارین Cynarine می‌باشد.
سینارین خاصیت زیادكننده ترشحات صفرا را دارد و علت صفرا برای آرتیشو داشتن این ماده است.
در صد گرم آرتیشو پخته مواد زیر موجود است:
انرژی ۱۴ كالری
پروتئین ۱/۵ گرم
آب ۸۶ گرم
مواد چرب ۰/۱ گرم
مواد نشاسته‌ای ۵ گرم
كلسیم ۲۲ میلی گرم
فسفر ۴۰ میلی گرم
آهن ۰/۶ میلی گرم
سدیم ۳۰ میلی گرم
پتاسیم ۰ ۲۵ میلی گرم
ویتامین آ ۴۰ واحد بین المللی
ویتامین ب ۱ ۰/۰۴ میلی گرم
ویتامین ب ۲ ۰/۰۲ میلی گرم
ویتامین ب ۳ ۰/۶ میلی گرم
ویتامین ث ۵/۲ میلی گرم
خواص داروئی:
آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و كمی خشك است. قسمت مورد استفاده آرتیشو برگ‌ها و قسمت وسط آن است كه به‌نام قلب آرتیشو معروق می‌باشد. آرتیشو:
۱) كبد را تمیز و اعمال كبد را تنظیم می‌كند.
۲) ترشح صفرا را افزایش می‌دهد.
۳) از جمع شدن چربی در كبد جلوگیری می‌كند و آنهائی كه كبد چرب دارند بهتر است از آرتیشو استفاده كنند.
۴) یرقان مزمن را درمان می‌كند.
۵) تقویت‌كننده بدن است.
۶) موجب دفع ادرار می‌شود.
۷) تب‌بر است.
۸) در درمان رماتیسم مؤثر است.
۹) یبوست های ناشی از عدم صفرا را درمان می كند.
۱۰) در درمان ورم روده موثر است .
۱۱) باعث دفع سنگهای كیسه صفرا می‌شود.
۱۲) نیروی جنسی را افزایش می‌دهد.
۱۳) كلیه و مثانه را گرم می‌كند.
۱۴) گاز و نفخ معده و روده را از بین می‌برد.
۱۵) باعث هضم غذا می‌شود.
۱۶) بیماری‌های كبدی را درمان می‌كند.
۱۷) كلسترول خون را پائین می‌آورد.
۱۸) داروی لاغری است و كسانی‌كه می‌خواهند وزن كم كنند و لاغر شوند می‌توانند هر روز آرتیشو بخورند.
۱۹) سرگیجه را برطرف می‌كند.
۲۰) آنهائی‌كه گوششان زنگ می‌زند اگر آرتیشو را بخورند آنرا برطرف می‌كند.
۲۱) مبتلایان به بیماری قند می‌توانند با خوردن آرتیشو قند خود را تنظیم كنند.
۲۲) در درمان میگرن موثر است.
۲۳) در برطرف كردن بیماری آسم اثر مفید دارد.
۲۴) نقرس را برطرف می‌كند.
۲۵) آرتیشو رگ‌ها را تمیز كرده و تصلب شرائین را درمان می‌كند.
۲۶) در برطرف كردن اگزمت مؤثر است.
۲۷) در درمان اكثر بیماری‌های پوستی اثر مفید دارد.
۲۸) سموم بدن را دفع می‌كند.
۲۹) زخم‌های ریه و روده را درمان می‌كند.
۳۰) برای جلوگیری از ریزش مو ار برگ‌های آرتیشو پماد تهیه كرده و به سر بمالید.
۳۱) برای برطرف كردن بوی بد زیر بغل عصاره برگ آرتیشو را به زیر بغل بمالید.
۳۲) عصاره آرتیشو را اگر به بدن بمالید خارش را برطرف می‌كند.
۳۳) برای رفع آب آوردن بدن از جوشانده آرتیشو به مقدار سه فنجان در روز استفاده كنید.
مضرات:
آرتیشو چون گرم است ممكن است در بعضی از اشخاص تولید سودا كند لذا بهتر است با سركه خورده شود ضمناً طعم آرتیشو را دوست ندارند. اینگونه اشخاص اگر بخواهند از مزایای آرتیشو استفاده كننده تنطور قرص یا كپسول آرتیشو مصرف نمایند.