وابستگی سالم یا بیمار گونه

وابستگی سالم یا وابستگی بیمار گونه

آیا می دانید كه برای داشتن زندگی پربار همه باید بیاموزیم میان صمیمیت و استقلال تعادل به وجود آوریم؟ یعنی بتوانیم از دیگران كمك بطلبیم بدون اینكه خود را ببازیم و احساس یأس و ناامیدی كنیم. احساس وابستگی كردن چیز بدی نیست این بخشی از زندگی طبیعی است، اما زمانی ایجاد مشكل می كند كه از مهارت های سالم وابستگی محروم باشیم و نیازهای خود را به گونه ای ناسالم با دیگران در میان بگذاریم. آیا قبول مسئولیت شما را عصبی می كند؟ آیا گاهی برای اینكه دل دیگران را به دست آورید به آنچه قبول ندارید رضایت می دهید؟ یا مستقل و خودكفا بودن برایتان بسیار مهم است و ترجیح می دهید به جای اینكه به نظر دیگران گوش فرا دهید، شخصاً تصمیم گیری كنید؟
تحقیقات نشان می دهد كه افراد در روابط خود با دیگران به سه گونة متفاوت رفتار می كنند. بعضی اشخاص از كودكی یاد می گیرند كه باید به تنهایی كارها را به انجام برسانند. این اشخاص معتقدند كه وقتی به دیگران احتیاج داشته باشند، آنها حضور فعال نخواهند داشت. بنابراین برای ادامة بقا باید تنها روی خود حساب كرد. وقتی در كودكی به فرد توجه كافی نشود ، این باور در ذهن او ایجاد می شود. او باور می كند كه ارزشمند و شایستة مهر و عشق نیست. این گونه افراد در بزرگسالی در روابطشان به صورت طرد كننده عمل می كنند. از ویژگی های این افراد این است كه اجازه نمی دهند چیزی به آنها بچسبد؛ گویا آنها را با روكشی از تفلون لعاب داده اند. نزدیك شدن به این اشخاص دشوار است و هر اندازه تلاش كنید به جایی نمی رسید. هر قدر تلاش كنید، سعی می كنند از شما فاصله بگیرند و اگر این فاصله فیزیكی نباشد، احساسی و عاطفی است. اگر شما به طریقی بتوانید حتی برای لحظه ای از این دیوار عبور كنید، شخص راهی برای عقب نشینی پیدا می كند تا با شما فاصله بگیرد. او سعی می كند با ایجاد فاصلة كافی احساس امنیت كند. اشخاص منفصل نمی توانند به دیگران اعتماد كنند و معتقدند كه همة كارها را باید به تنهایی انجام دهند. روابط آنها سطحی و كاسب كارانه است. آنها همیشه می خواهند در شرایط كنترل قرار داشته باشند. این افراد فكر می كنند دیگران بیش از اندازه از آنها انتظار دارند. وقتی كسی به آنها نزدیك می شود، سعی می كنند از او فاصله بگیرند. گاهی دلشان می خواهد از همه فرار كنند و دوست ندارند اطلاعات شخصی خود را فاش كنند. وقتی شرایط بر وفق مراد نیست سعی می كنند احساساتشان را پنهان كنند و قوی ظاهر شوند.

پژوهشگران به چهار نوع تفكر فاصله گرفتن بی تناسب پی برده اند:
خود را عقب كشیدن؛ فاصله گرفتن خشمگینانه؛ فاصله گرفتن نارسیستی؛ و تماس برقرار كنندگان سطحی.
گاهی فرد در كودكی به این نتیجه می رسد كه به تنهایی نمی توانم كاری انجام دهم. چنین فردی در بزرگسالی نیز معتقد است كه بدون راهنمایی و كمك دیگران نمی تواند به بقا و دوام خود ادامه دهد. این طرز باور ناشی از حمایت بیش از اندازه از كودك در سال های كودكی است در واقع به كودك القا شده كه رفتار انفعالی داشته باشد و مطابق نظر دیگران رفتار كند.

روانشناسان به چهار نوع وابستگی افراطى پی برده اند كه در نوجوانی ظهور می كند و در تمام دوران بلوغ و بزرگی تكامل مییابد.

الف) وابستگی ناتوان كننده:
این افراد با مبالغه كردن دربارة آسیب پذیری خود، خود را به دیگران متصل میكنند. آنان خود را ضعیف و محتاج معرفی میكنند و اغلب رفتاری كودكانه در پیش میگیرند. به راحتی ناراحت میشوند و به سرعت گریه میكنند. میتوان این اشخاص را درمانده و شكننده (حساس) در نظر گرفت، اما درواقع اینگونه نیست. ابراز درماندگی، ابزاری است كه آنها برای جلب نظر دیگران از آن استفاده میكنند.

ب) وابستگی خصمانه(كنترل كردن دیگران):
این افراد با مرعوب كردن دیگران می خواهند با آنها در پیوند و اتصال باشند. در ظاهر، این گونه افراد وابسته بیش از اندازه حالت خروشان و خشمگین دارند اما اگر دقیق تر به آنها نگاه كنید می بینید كه درواقع این افراد دوست دارند علی رغم احساس تنهایی و نیازشان، كنترل امور را در دست داشته باشند و گاه برای این كنترل از تهدید استفاده می كنند (اگر تركم كنی خودم را می كشم). هدف آن است كه با ایجاد احساس گناه در دیگران رابطه را حفظ كنند.

ج) وابستگی پنهان:
این افراد به دیگران می چسبند اما اغلب اوقات این وابستگی شكل غیرمستقیم دارد و می تواند به شكل های گوناگون پدیدار شود، از بیماری ساختگی تا آلرژی های خیالی. هر زمان بخواهید از این افراد دور شوید اعتراض نمی كنند، اما بیمار می شوند. خشمگین نمی شوند اما غذا نمی خورند، در كلاس های درس شركت نمی كنند، خلاصه آن قدر ادامه می دهند تا احساس گناه را در طرف مقابل ایجاد كنند و رابطه حفظ شود.

د) وابستگی متعارض:
شخص گاهی حالت چسبندگی، و گاهی استقلال بیش از اندازه از خود بروز می دهد. خواهان ادامة رابطه و چسبیدن به طرف مقابل است. وقتی این اتفاق نمی افتد از شدت خشم به شدت مستقل و خودكفا عمل می كند. مراوده با این گونه افراد بسیار مشكل و خسته كننده است. مایل است به دیگران بچسبد و اگر طرف مقابل اعتراض نكند به تدریج احساس خفقان می كند و اگر اعتراض كند با خشم به شدت از او دور می شود و دست هر گونه كمك را پس می زند (یعنی یا به گونه ای كه من مایلم رفتار كن یا اصلاً به تو احتیاجی ندارم).

قابل ذكر است كه اشخاص لزوماً در همه زمینه ها بیش از اندازه وابسته نیستند. در همه زمینه ها هم بی تناسب فاصله نمی گیرند. مثلاً ممكن است كسی از روابط عاشقانه گریزان باشد اما به دوستی با دیگران علاقه نشان بدهد. برخی افراد در كودكی یاد گرفته اند كه انسان ها ذاتاً خوب اند و اگر لازم شد كمك می كنند و برای دیگران كاری انجام می دهند. درواقع به كودك آموخته می شود كه موجود خوب و شایسته ای است و برای او ارزش قایل اند و به او توجه می كنند. این افراد در بزرگسالی توانایی تركیب كردن صمیمیت و استقلال، تكیه كردن به دیگران و با این حال احساس قدرتمند اتكای به نفس و داشتن احساس خوب به هنگام طرح نیاز و خواستة خود با دیگران را دارند.

وابستگی سالم به معنای نزدیكی به دیگران، بدون وابسته شدن به آنهاست بدین معنا كه به قدر كافی به دیگران اعتماد كنیم، در برابر آنها گشاده نظر و پذیرا باشیم و با این حال اعتماد به نفس داشته باشیم تا با تعارض ها و اختلافاتی كه به ناچار در روابط همگان ایجاد می شود روبه رو گردیم. وقتی از وابستگی سالم برای پیوند و ارتباط با اطرافیانتان استفاده می كنید، به توانمندی درونی می رسید كه هرگز از داشتن آن آگاه نبودید، دوستی ها و روابط عاشقانه عمق جدیدی پیدا می كنند، مهارت های شغلی و حرفه ای و اجتماعی، بیشتر می شود و بر سلامتی جسمانی افزوده می گردد.

عشق در وابستگی سالم



برای رسیدن به وابستگی سالم در عشق، شخص باید به صمیمیت خود محورانه، و ارتباط چاپلوسانه خاتمه دهد و به فراسوی صمیمیت منطقی برود. از ارتباط گارد گرفته دست بكشد و در شرایط راحت تری قرار بگیرد. برای دائمی و ادامه دار بودن این عشق باید در درجة اول نوع وابستگی خود و طرف مقابل را شناسایی كرد و در بهبود رابطة سالم كوشا بود. از فهمیدن اینكه فردی چسبنده یا منفصل اید نترسید. تلاش برای داشتن یك رابطة سالم و افتادن در مسیر رشد و تعالی را در نظر بگیرید.

عشق نابالغ می گوید:
تو را دوست دارم، چون به تو نیاز دارم.
عشق بالغانه می گوید:
به تو نیاز دارم، چون تو را دوست دارم.